1-Belemedik Merkez Gezi Rotası
1-Belemedik Merkez Gezi Rotası
Bu güzergah demiryolu inşası sırasında oluşturulan lojistik üssün merkezi niteliğindeki bölümlerini kapsamaktadır. Bu kısa rota 1900'lerin başında inşa edilen konut, hastane, hapishane,atölye, yemekhane gibi özel ve kamusal alanların yanısıra menfez, kazan dairesi, baca, kuyu vb. gibi yerleşimin altyapısına yönelik kalıntıları da barındırmaktadır.
Bu güzergah demiryolu inşası sırasında oluşturulan lojistik üssün merkezi niteliğindeki bölümlerini kapsamaktadır. Bu kısa rota 1900'lerin başında inşa edilen konut, hastane, hapishane,atölye, yemekhane gibi özel ve kamusal alanların yanısıra menfez, kazan dairesi, baca, kuyu vb. gibi yerleşimin altyapısına yönelik kalıntıları da barındırmaktadır.
Haydarpaşa
İzmit
Ankara
Eskişehir
Konya
Ulukışla
Pozantı
Belemedik
Hacıkırı
Durak
Yenice
Adana
Breaking Point of Baghdad Railways Project in Taurus: Belemedik
The name of Belemedik was mentioned internationally for the first time with the Baghdad Railways Project, which was signed at the end of the 1800s. This project The goal of the project was Germany's desire to establish its transportation network through the Anatolian lands, which directed its route to the Middle East in search of raw materials and markets. In this context, the Ottoman Sultan Abdulhamid II and the German Emperor Kaiser Wilhelm II signed a concession for the construction of the Anatolian Railways in 1888. As a first stage
of the project Istanbul-Izmit-Izmit-Ankara route was completed in 1983.
In the second stage, the Eskişehir-Konya route was completed in 1896. In 1903, under the new agreement called Baghdad Railways Project, railway construction started again from Konya. After the first phase of this new agreement, the Konya-Burgulu line, was completed in 1904, the debate on the route to overcome the challenging Taurus Mountains had begun. After the feasibility studies, it was understood that the high slope descending from 3500 meters to 23 meters on the Burgulu-Ulukışla-Gülek-Dorak-Adana route, which is the first proposed route, would not be suitable for railway operations. Therefore, this route was changed to Burgulu-Ulukışla-Çiftehan-Pozantı-Belemedik-Hacıkırı-Bucak-Kelebek-Durak and Yenice.
Lojistik Üssünden Esir Kampına: I. Dünya Savaşı Dönemi'nde Belemedik
Tünel inşaatlarına 1905 yılında Hacıkırı’dan başlanmasına rağmen ancak 1914 yılı aralık ayında Belemedik'e ulaşan 20.nolu tünel kabaca açılabilmişti. Bu arada, 1911 de Libya’da İtalya-Osmanlı savaşı çıkmış, köprü ve viyadüklerde çalışan İtalyanlar işi bırakıp gitmişlerdi. Ardından 1911-1912 Balkan Savaşları nedeniyle seferberlik ilan edilmiş, eli silah tutan herkes askere alınmış, Belemedik ve Hacıkırı şantiyeleri adeta boşalmıştı. Bütün bunların üzerine, I. Dünya Savaşına katılan Osmanlı ve Almanya bir an önce Bağdat'a ulaştırmak istedikleri bu demiryolu inşaatında eleman sıkıntısı çekmekteydiler. Bunun üzerine cephelerde esir alınan teknik elemanların ve askerlerin Belemedik’e getirilmelerine karar verildi. İlk önce Çanakkale Savaşları'nda sonrasında da Kafkasya’da esir düşenlerin buraya getirilmesi ile artık Belemedik; İngiliz, Fransız, Anzac, Rus, Rum, Ermeni, Yahudi, Hintli, Senegalli, Alman, İsviçreli, Avusturyalı ve Türklerin hep beraber çalıştıkları uluslararası bir yerleşke haline geldi. Belemedik artık Kantini, fırını, sineması, kilisesi, camisi, yemekhanesi, atölyeleri, fabrikaları, postanesi, sosyal evleri, okulları, lojmanları, villaları, elektrik ve su altyapısıyla 5000 kişilik bir nüfusa ev sahipliği yapmaktaydı.
I. Dünya Savaşı devam ederken Belemedik-Hacıkırı arasındaki 12 adet tünel inşaatı hala bitirilememişti. Tünellerin inşaatının neden yavaş ilerlediğini gözlemlemek adına 16 Şubat 1916 tarihinde Hacıkırı’ya gelen Harbiye Nazırı Enver Paşa'nın kalifiye işçi, eleman ve bütçe eksikliğini fark etmesi üzerine Düyun-u Umumiye’den 8 milyon Mark ve Almaya’dan da 450 kişilik özel demiryolu teknik elemanını kapsayan bir askeri birlik buraya takviye edildi. Projenin hızlanmasına karşın savaşın gidişatı iyi değildi. 4 Ekim 1918 de başlayan çekiliş sonucu 30 Ekim 1918 de Mondros Ateşkesi ile Almanya'nın ve Osmanlı'nın yenildiği kabul etmesi üzerine, ülke İngiliz ve Fransızların işgaline uğradı. Pozantı-Belemedik-Hacıkırı bölgesi Fransızlar tarafından işgal edilmişti. Belemedik, 10 Nisan 1920'de, Pozantı ise 25 Mayıs 1920'de Fransız işgalinden kurtarıldılar.
Kurtuluş Savaşı Yıllarında Belemedik
Pozantı ve Belemedik’in işgali sırasında da Mühendis Nicholas Mavrogordato, yanına yardımcı olarak tayin edilen Mösyö Deduwal ile birlikte demiryolu inşaatındaki görevini sürdürerek projenin ilerlemesini sağlamıştır.
5 Ağustos 1920’de Pozantı’ya gelen Mustafa Kemal Paşa’ya brifing veren Mavrogordato'nun raporu sonrasında Demiryolları Genel Müdürü Behiç Erkin Bey, Belemedik’teki 25 kilometrelik dekovil hattını Afyon Azarıköye taşıtarak, Rusya’dan temin edilen silah ve cephanelerin, cephelere taşınmasını sağladı. Kurtuluş Savaşı sonrası Fransızlarla yapılan barış anlaşması olan Ankara Antlaşması'na konu olan Belemedik, Fransızlar tarafından “Harp Ganimeti” statüsünde özel mülkiyet olarak istenmiş, fakat bu istek Mustafa Kemal Paşa tarafından reddedilmiştir. 8 Nisan 1920'de yaşanan çarpışmalarda büyük bir bölümü harap olan Belemedik sonrasında bir kez daha yıkıma uğramış ve 5000 kişinin yaşadığı yerleşimden geriye sadece bir kaç yapı kalmıştır.
Ahmet Nadir İşisağ arşivinden düzenlenmiştir.
.png)